Hệ thống giáo dục Phần Lan được chia thành nhiều cấp bậc dựa trên độ tuổi của học viên cũng như nhu cầu và mục đích mà chương trình giáo dục hướng tới.
Hệ thống này được chia thành các nhóm gồm : Giáo dục Trẻ em, Giáo dục Cơ bản, Giáo dục Phổ thông, Giáo dục Đại học và cuối cùng là Giáo dục Người trưởng thành.
Giáo dục Trẻ em
Dựa trên một nghiên cứu của Tiến sĩ Maria Montessori - người đã có rất nhiều thành tựu trong việc giáo dục trẻ em, sáu năm đầu đời của trẻ em là giai đoạn chúng phát triển nhanh và nổi bật nhất. Giai đoạn này là giai đoạn trẻ không chỉ tiếp thu kiến thức cá nhân mà còn là giai đoạn hình thành nhân cách và các kỹ năng cần thiết cho trẻ. Vì lý do này, Phần Lan cũng rất coi trọng việc Giáo dục Trẻ em tại nước mình. Giáo dục Trẻ em trong hệ thống giáo dục tại Phần Lan được chia thành hai nhóm: Giáo dục, Chăm sóc Trẻ từ sớm và Giáo dục Mầm non.
Giáo dục, Chăm sóc trẻ từ sớm
Ở Phần Lan, trẻ em được giáo dục mầm non trước khi đến tuổi đi học. Giáo dục, Chăm sóc Trẻ từ sớm được tổ chức tại các trung tâm chăm sóc trẻ ban ngày và nhà trẻ gia đình. Trẻ em cũng có thể tham gia vào chương trình giáo dục sớm cùng với cha mẹ trong sân chơi. Trẻ em có thể nhận được ít nhất 20 giờ giáo dục mầm non mỗi tuần, hoặc nhiều hơn nếu cha mẹ đang làm việc hoặc học tập. Mục đích là để hỗ trợ sự phát triển và hạnh phúc của trẻ em.
Giáo dục Mầm non
Nếu Giáo dục, Chăm sóc trẻ từ sớm là hoàn toàn dựa trên yếu tố tự nguyện thì Giáo dục Mầm non ở Phần Lan là bắt buộc. Giáo dục Mầm non trong hệ thống giáo dục ở Phần Lan áp dụng cho trẻ em 6 tuổi, và chương trình này chỉ kéo dài 1 năm. Trong năm này, trẻ sẽ được học chữ cái, nhưng không học đọc, chủ yếu vẫn là những hoạt động ngoài trời.
Giáo dục Cơ bản
Giáo dục Cơ bản ở Phần Lan hay còn được biết đến là Giáo dục Tiểu học được xây dựng với mục tiêu là hỗ trợ học sinh phát triển theo hướng nhân văn và cung cấp kiến thức và kỹ năng cần thiết trong cuộc sống. Theo quy định trong hệ thống giáo dục Phần Lan, thời gian Giáo dục Cơ bản bắt buộc là 9 năm, bắt đầu từ khi trẻ được 7 tuổi và kết thúc khi chúng 15 tuổi.
Giáo dục Phổ thông
Sau khi hoàn thành chương trình Giáo dục Cơ bản của mình, học sinh có quyền chọn lựa giữa Giáo dục Trung học Phổ thông hoặc Giáo dục Nghề nghiệp. Hai hình thức giáo dục này đều được nhìn nhận chung là Giáo dục Phổ thông trong hệ thống giáo dục của Phần Lan và đều hướng đến việc hỗ trợ học sinh tham gia Kỳ thi tuyển sinh quốc gia và nâng cao trình độ nghề lên sơ cấp nghề, tuy nhiên hai hình thức này vẫn có những điểm khác biệt riêng.
Giáo dục Trung học Phổ thông
Giáo dục Trung học phổ thông cung cấp cho học sinh kiến thức tổng quát sâu rộng để chuẩn bị cho các nghiên cứu sâu hơn. Các nghiên cứu thường kéo dài trong ba năm và khi hoàn thành, học sinh sẽ tham gia Kỳ thi tuyển quốc gia Phần Lan. Giáo dục Trung học Phổ thông thực hiện theo Đề cương Giáo dục Trung học Phổ thông của Phần Lan.
Giáo dục Nghề nghiệp
Mục đích của Giáo dục Nghề nghiệp là tăng cường và duy trì kỹ năng nghề của người dân, phát triển thương mại và công nghiệp và đáp ứng nhu cầu năng lực của họ. Chương trình giáo dục này cũng kéo dài trong 3 năm. Ở Phần Lan, khoảng một nửa số học sinh hoàn thành chọn Giáo dục Nghề nghiệp thay vì Giáo dục Trung học Phổ thông sau khi đã hoàn tất Giáo dục Cơ bản. Giáo dục Nghề nghiệp cũng tạo điều kiện cho học sinh tiếp tục học lên cao hơn.
Giáo dục Đại học
Hệ thống Giáo dục Đại học của Phần Lan bao gồm 13 trường Đại học (tiếng Phần Lan: Yliopisto) và 23 trường Đại học Khoa học ứng dụng (tiếng Phần Lan: Ammattikorkeakoulu).
- Các trường Đại học
Các trường đại học giáo dục về những nghiên cứu khoa học và tập trung vào những nghiên cứu khoa học đó. Các trường đại học cung cấp các chương trình cấp cử nhân, thạc sĩ và tiến sĩ (PhD).Các trường đại học thúc đẩy học tập suốt đời, tương tác với xã hội và thúc đẩy sự ảnh hưởng của các nghiên cứu khoa học và hoạt động nghệ thuật đối với xã hội.
Các trường đại học trong hệ thống giáo dục của Phần Lan hoạt động dựa trên nguyên tắc tự chủ. Trường đại học là những pháp nhân độc lập và có quyền quyết định độc lập về những vấn đề liên quan đến quản trị nội bộ của trường.
- Các trường Đại học Khoa học ứng dụng
Mặt khác, các trường Đại học Khoa học ứng dụng thuộc nhóm Giáo dục Đại học cung cấp một nền giáo dục thực dụng đáp ứng nhu cầu cuộc sống lao động. Các trường đại học khoa học ứng dụng nhấn mạnh mối liên hệ chặt chẽ với các lĩnh vực đời sống như kinh doanh, công nghiệp và dịch vụ, đặc biệt là ở cấp khu vực. Họ đào tạo các chuyên gia để đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động.
Giống như các trường Đại học chuyên về nghiên cứu, các Trường Đại học Khoa học ứng dụng cũng được chia thành các cấp độ Cử nhân và Thạc sĩ. Sinh viên thường phải hoàn thành yêu cầu kinh nghiệm làm việc ba năm trước khi có thể đăng ký vào chương trình cấp bằng Thạc sĩ của các trường Đại học Khoa học ứng dụng. Sinh viên có bằng Cử nhân của các trường Đại học Khoa học ứng dụng cũng có thể đăng ký chương trình Thạc sĩ tại trường Đại học chuyên về nghiên cứu, tuy nhiên thường các sinh viên này sẽ phải học thêm các khóa học bổ sung.
- Giáo dục Người trưởng thành
Các cơ sở giáo dục phục vụ cho Giáo dục Người lớn trong hệ thống giáo dục Phần Lan cung cấp chương trình giáo dục tự do cho tất cả những người trưởng thành đã hoặc chưa hoàn tất chương trình giáo dục của mình, hoặc bất kỳ công dân nào của Phần Lan đang làm việc tại đây và có mong muốn được học. Các cơ sở giáo dục người trưởng thành cung cấp các nghiên cứu nâng cao kỹ năng công dân, nghiên cứu xã hội, nghiên cứu giáo dục phổ thông và nghiên cứu để thu nhận thông tin và kỹ năng dựa trên sở thích hoặc sở thích.
Mục tiêu của hình thức giáo dục này là thúc đẩy sự phát triển đa năng và phúc lợi của con người cũng như việc thực hiện dân chủ, đa nguyên, phát triển bền vững, đa văn hóa và chủ nghĩa quốc tế. Giáo dục Người trưởng thành nhấn mạnh vào việc học tập tự động viên, ý thức cộng đồng và hòa nhập. Các cơ sở Giáo dục Người trưởng thành bao gồm trung tâm giáo dục người lớn, trường trung học truyền thống, trung tâm học tập, trung tâm huấn luyện thể thao (viện thể thao) và các trường đại học mùa hè.
Hệ thống giáo dục của Phần Lan, đặc biệt là đối với cấp độ từ Giáo dục Mầm non đến Giáo dục Đại học, đều là những phúc lợi mà mọi công dân Phần Lan được hưởng. Từng nhóm trong hệ thống giáo dục này đều có những mục tiêu riêng cho từng cá nhân học sinh, nhưng mục đích chung của các nhóm trong hệ thống giáo dục của Phần Lan là để tất cả mọi người đều có cơ hội bình đẳng để nhận được nền giáo dục chất lượng cao, bất kể tuổi tác hay thu nhập, tạo điều kiện để mỗi cá nhân đều trở thành những công dân năng động. Nhờ có hệ thống giáo dục này mà Phần Lan cũng sở hữu cho mình một xã hội bình đẳng, phát triển và thịnh vượng.
Hotline: 090 307 9523
yfu.org – yfuvietnam.org – traodoivanhoa.yfuvietnam.org
